Duurzame innovatie rondom textiel
Hoe stimuleren we mensen tot het beter scheiden van textiel? Hoe kunnen we van textielvezels nieuwe vezels maken? Kunnen we de kringloopwinkels aantrekkelijker maken? Dit zijn enkele van de vragen die we onderzochten tijdens de design pressure cooker (DPC) rondom textiel op vrijdag 5 februari in de Blokhuispoort in Leeuwarden. Tijdens een DPC werkt een organisatie gedurende één dag met een ontwerper aan een ontwerpvraag. Deze ontwerper kan helpen met het ontwikkelen van een nieuw, innovatief product, gebruik van alternatieve materialen, of innovatieve processen.
Het Friese bedrijf Omrin – inzamelen en verwerken van afval – wil graag de inzameling van textiel stimuleren. Wanneer het beter wordt ingezameld, kunnen ze het nog beter scheiden en het een tweede of derde leven geven. Omrin zet alles op alles om uit afval zoveel mogelijk grondstoffen terug te winnen en duurzame energie te produceren. Een doelstelling waar House of Design graag aan meewerkt.
Omdenken met Omrin: ‘Eigenlijk zijn we leverancier van grondstoffen’
Een Design Pressure Cooker (DPC) waarbij het thema textiel centraal staat – en dat op Warmetruiendag. Er is een gevarieerd gezelschap van zo’n twintig mensen bijeen in de grote, lichte FDF-ruimte in de Blokhuispoort. In deze ruimte staan grote houten tafels met stoelen en banken, en brainstormhokjes van spaanplaat waar honderden pijltjes uit gefiguurzaagd zijn – pijltjes die, net als de gedachten op deze dag, alle kanten op schieten.
Onder de aanwezigen bij deze DPC: designers uit Noord-Nederland, promovendi van de TU Delft, medewerkers van HoD en FDF, studenten Communicatie & Multimedia Design van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden en uiteraard medewerkers van Omrin en Omrin-Estafette. Voor de tweede keer organiseerde House of Design (HoD) samen met de Frisian Design Factory (FDF) een DPC in de Blokhuispoort van Leeuwarden, met ditmaal dus Omrin als opdrachtgever, en dan in het bijzonder hun kringloopwinkel Estafette.
Centrale vragen: Hoe kunnen we ervoor zorgen dat er zo min mogelijk textiel in de afvalbak verdwijnt, en zoveel mogelijk textiel wordt hergebruikt? En: Hoe kunnen we ervoor zorgen dat mensen nog meer spullen naar Estafette brengen? Tijdens deze DPC werd meer dan eens duidelijk dat er met omdenken fantastische antwoorden kunnen worden gevonden. Rob Kram, accountmanager afvalstromen bij Omrin: „Je kunt ons zien als afvalverwerkers, maar eigenlijk zijn wij leverancier van grondstoffen.”
Omrin: zoveel mogelijk hergebruiken, zo min mogelijk weggooien
Omrin (Fries voor ‘omloop’) is actief in zeventien Friese en drie Groningse gemeenten. Hier zamelen zij het afval in voor zo’n 172.000 huishoudens en bedrijven. Het aantal huishoudens en bedrijven waarvoor Omrin het afval verwerkt is nog veel groter: zo’n 375.000. Volgens het principe van de circulaire economie probeert Omrin van álles wat er binnenkomt, zoveel mogelijk her te gebruiken, en zo min mogelijk weg te gooien. Binnen deze strategie past Estafette, de kringloopwinkel die Omrin in 1997 oprichtte, en die inmiddels zeven winkels telt in Friesland. Naast dat het een plek is waar spullen een tweede leven kunnen krijgen, is het ook een plek waar mensen met afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk kunnen, hetgeen past binnen het maatschappelijk verantwoord ondernemen dat Omrin nastreeft.
Aan de slag!
Tijd om volgens de DPC-methode aan het werk te gaan. Net als de vorige DPC die HoD en FDF samen organiseerden, werd er ook nu een ondernemer gekoppeld aan ontwerpers, en aan studenten van de NHL. In verschillende groepen gingen zij aan de slag, met ieder een eigen vraagstuk. Er werd gespard in verschillende formaties, en met resultaat: aan het einde van de dag werden er verrassende uitkomsten gepresenteerd.
Estafette kringloopwinkels
Zo had textielontwerpster Marjolein Perin zich samen met Coby Idzenga (assistent manager bij Omrin) en Marjolein Wams (voorvrouw bij Omrin) bezig gehouden met de vraag: Hoe kunnen we ervoor zorgen dat er nog meer mensen naar de Estafette-winkels komen? Goede promotie helpt dan uiteraard, waarbij ze een prachtig idee hadden: plaats een pop-up-winkel van Estafette in de binnenstad van Leeuwarden, bijvoorbeeld in leegstaande panden. De pop-up kun je vervolgens van plek naar plek door de stad laten reizen: zo kunnen zoveel mogelijk mensen kennis maken met Estafette. Daarnaast werd er gekeken of de winkels zelf nog aantrekkelijker gemaakt konden worden. Mooi idee: richt kant-en-klare kamers in. Zo kunnen klanten in één oogopslag zien wat er met goed combineren van spullen allemaal mogelijk is.
Vervezelen
Jan Hubers (Bedrijfsdirecteur Inzameling & Reiniging bij Omrin) en Rob Kram (accountmanager afvalstromen bij Omrin)keken samen met de Groningse ontwerper en kunstenaar Lambert Kamps, en Natascha van der Velden en Ingrid de Pauw (beiden ontwerper en tevens promovenda aan de TU Delft)hoe je textiel nog beter kan hergebruiken. Veel textiel dat bij Omrin binnenkomt is niet goed genoeg om direct in de winkels van Estafette te hangen, maar tegelijk ook te goed om zomaar als afval verwerkt te worden.
Een mogelijkheid meer uit deze categorie te halen, is door het materiaal te gaan vervezelen, waarna je er patches van kunt maken, waarmee je er weer van alles kunt bekleden. Daarnaast zou de kleding uit deze textielgroep opgepimpt kunnen worden, waarna het alsnog verkocht kan worden. In het verlengde hiervan noemde Eileen Blackmore van House of Design dat het mooi zou zijn als het fenomeen meester-gezel weer terug zou komen: „Er zitten heel veel mensen thuis die bijvoorbeeld ontzettend goed kunnen naaien. Het zou interessant kunnen zijn om die leermeester te maken, tot hun tachtigste, negentigste, wat ze maar willen: dan krijg je een soort happy ageing.” Nog een spannend idee van deze groep: maak van vlaggen, gemaakt van honderd procent polyester, regencapejes, die kunnen worden ingezet tijdens ‘Leeuwarden 2018’.
Red Box
Tot slot werd er antwoord gegeven op de vraag: Hoe kun je ervoor zorgen dat mensen nog meer spullen naar Estafette brengen? Simpel: maak het mensen zo gemakkelijk mogelijk!Marianne Couperus-Van der Wal(managementassistent bij Omrin) en Nico Spaansen(senior advisor bij Omrin) bogen zich samen met NHL-studenten Sjors Evers en Jildou Jellema, en creatief denker Esther Drijver over deze vraag, en kwamen met een doeltreffende oplossing: een box. En niet zomaar een box, maar de Red-je-spullenbox, of nog korter: de Red Box. Deze wordt platgevouwen bij mensen thuisbezorgd, en eenmaal uitgevouwen kan ‘ie gevuld worden met spullen.
Zit de box vol? Dan kun je het Omrin laten weten, bijvoorbeeld via een speciale app, en de box wordt bij je opgehaald.
Na afloop zijn de reacties zijn positief. Marianne Couperus: „Ik hou van structuur en vastigheid, maar dat moest ik hier helemaal loslaten; ik moest helemaal uit mijn comfortzone, out of the box leren denken. Er worden hier vragen gesteld waar je absoluut niet aan gedacht had!”
Jan Hubers van Omrin: „We hebben echt fantastisch met elkaar gewerkt, werkelijk boven verwachting.”
Nu nog de eerste resultaten. Wordt vervolgd!
Duurzame innovatie
Deze DPC werd georganiseerd door House of Design en de Frisian Design Factory in opdracht van Omrin.
House of Design heeft een nieuwe partner gevonden om te werken aan duurzame innovatie: de Frisian Design Factory. FDF is een co-creatie platform waar studenten, creatieve experts, onderzoekers en ondernemers werken aan concrete oplossingen voor multidisciplinaire vraagstukken. FDF is gekoppeld aan de NHL en gevestigd in de Blokhuispoort in Leeuwarden.